Ściana mówi – głosy niesłyszanych

Takiego projektu jeszcze w Muzeum nie było. Wystawa-instalacja, która ilustruje przeżycia i doświadczenia związane ze wszelkiego rodzaju dyskryminacjami – bezpośrednio odnosi się do tragedii Polaków podczas II wojny światowej. Będzie to inne spojrzenie na wojenny horror, a jednocześnie próba uniwersalnego dotarcia do wszystkich poniżanych i krzywdzonych. Wystawa, która odniosła sukces w USA nie przypadkowo pokazywana jest w Muzeum Regionalnym w Stalowej Woli, pewne wątki prowadzą bowiem do Rozwadowa.

„Ściana mówi – Głosy niesłyszanych” / „The Wall Speaks – Voices of the Unheard” to nowoczesna instalacja artystyczna stworzona przez uznanego polsko-amerykańskiego artystę multidyscyplinarnego, Wojtka Sawę. Pierwsza odsłona projektu odbyła się w Muzeum Holokaustu w Saint Petersburg na Florydzie gdzie stała się jedną najpopularniejszych wystaw w kilkudziesięcioletniej historii muzeum. Instalacja została znakomicie przyjęta przez amerykańskich krytyków. Polska kontynuacja projektu jest twórczym nawiązaniem do amerykańskiej instalacji i będzie możliwa do obejrzenia w dwóch miastach naznaczonych przez współczesną historię, w Stalowej Woli oraz w ramach VIII Festiwalu „Niepokorni, Niezłomni, Wyklęci” w Gdyni.

Interaktywna wystawa multimedialna, a zarazem instalacja – komunikuje się z widzem za pośrednictwem wielkoformatowych fotografii, artefaktów oraz instalacji wideo. Prezentuje relacje Polaków – świadków II wojny światowej, którzy w wyniku działań wojennych, jak i nieprzychylności władz komunistycznych w Polsce Ludowej pozostali na obczyźnie bądź zdecydowali się na emigrację do Stanów Zjednoczonych. Jedną z relacji jest ta od Krystyny Markut (z d. Sawa), która mieszkała ponad 10 lat w Rozwadowie, gdzie poznała swojego męża – artystę, mistrza miniatury – Jana Markuta.

Wystawa stawia sobie za cel budowanie mostów między doświadczeniami polskich dzieci i młodych ludzi dotkniętych II wojną światową a współczesnymi widzami amerykańskimi i polskimi. Instalacja otwiera przestrzeń publicznej wypowiedzi dla imigrantów, dyslektyków, molestowanych dzieci, wszelkich ofiar przemocy, członków mniejszości etnicznych i religijnych – tych, którzy dzisiaj czują się pozbawieni głosu, są poniżani i spychani na margines. Wystawa umożliwia widzom interakcję z jej materią (poprzez dotykanie artefaktów, sterowanie instalacją wideo) i zachęca widzów do zaangażowania się poprzez składanie na cegłach opowieści tworzących współczesną „ścianę”. Widz zatem kreuje wystawę razem z jej autorem – zaproszony jest do uczestniczenia w artystycznym performansie i może bezpośrednio wpływać na treść oraz wygląd ekspozycji.

„Ściana mówi – Głosy niesłyszanych” choć w warstwie narracyjnej skupia się na losach polskich dzieci i młodzieży dotkniętych okupacją nazistowską i sowiecką w czasie II wojny światowej, jest uniwersalną opowieścią o cierpieniu i wykluczeniu. Skupia się na doświadczeniach zwykłych ludzi rzuconych w nieubłagane tryby wojennej machiny. Koncentruje się na uniwersalnym ludzkim doświadczeniu cierpienia, bezsilności wobec dyskryminacji, uprzedzeń. Opowiadając o skrajnych doświadczeniach II wojny światowej, widzianej oczami dzieci, młodych ludzi – artysta oddaje głos tym, których społeczeństwo nie chce słuchać: cierpiącym, doświadczającym nienawiści, agresji z powodu własnej inności, ofiarom historii i ludzkiej małostkowości. Artysta, wsłuchując się w głosy cierpiących ludzi, zwraca im godność, oczyszcza ich pamięć, buduje mosty ponad stereotypami i uprzedzeniami.

Wojtek Sawa – artysta-plastyk, twórca multimedialny, reżyser filmowy, scenarzysta. Urodził się w Polsce. W wieku 11 lat wyemigrował wraz z rodzicami do Stanów Zjednoczonych, gdzie osiedlił się na stałe. Współpracował z teatrem, teatrem telewizji, radiem. Jest artystą interdyscyplinarnym. Od 2003 r. tworzy nowoczesne, interaktywne instalacje multimedialne, które wyznaczają nowe granice miedzy sztuką, performancem i akcją społeczną. Jest pomysłodawcą i twórcą projektu “Ściana mówi – Głosy niesłyszanych”, który przyniósł mu międzynarodowe uznanie.

Wystawa w Muzeum Regionalne w Stalowej Woli: 18.09 – 30.10.2016 r.

Wystawa podczas VIII Festiwalu Filmowego „Niepokorni, Niezłomni, Wyklęci”, Gdyńskie Centrum Filmowe: 28.09. – 01.10.2016r.

Organizatorzy: Muzeum Regionalne w Stalowej Woli, Miasto Stalowa Wola

Współorganizatorzy: Narodowe Centrum Kultury i Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego

Projekt współfinansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego