Lasowiackie zwyczaje świąteczne i gwara

14 grudnia w MBP gościliśmy dwie klasy które zapoznały się z lasowiackimi tradycjami. Uczniowie klasy VII D z PSP nr 7 dowiedzieli się tego jak bogata i charakterystyczna jest kultura lasowiacka. Wyróżniała się budownictwem, strojem, niezwykle bogatą obyczajowością i gwarą.

Obecnie już zanikająca gwara Lasowiaków cechowała się m. in. mazurzeniem, zamianą głosek i końcówek, używaniem tzw. pluralis majestatis, stosowaniem rodzaju żeńskiego w stosunku do osób i przedmiotów rodzaju męskiego. Uczniowie wraz z wychowawczynią po zapoznaniu się z tematem sprawdzili swoje wiadomości na temat gwary lasowiackiej rozwiązując quizy i zadania.

Z kolei lasowiackie tradycje omówiliśmy z uczniami klasy III PSP nr 12. Do zwyczajów miejscowych należy zaliczyć chodzenie na roraty w Adwencie. Wczesna pora stwarzała dla ludzi niemały kłopot, zwłaszcza w tym czasie, kiedy zegary na wsiach należały do rzadkości. Orientowano się po gwiazdach. Zwyczajem były zbiorowe prace w domu : przędzenie, darcie pierza, śpiewanie pieśni religijnych i przygotowywanie do kolędowania (stroje, uczenie się kolęd). Różne zajęcia gospodarskie i gromadzenie świątecznych zapasów przypadały również na czas Adwentu. Dzień wigilijny obfitował w zwyczaje : odwiedziny młodego chłopca w Wigilię z rana, zwiastowały zdrowy, pomyślny nowy rok. Natomiast kobieta oznaczała kłopoty. Mężczyźni przygotowywali snopki ze słomy, stawiane w izbie. Robiono generalne porządki oraz wykonywano domowym sposobem ozdoby na choinkę. Wieczerza wigilijna (pośnik), pierwsza gwiazdka - znak rozpoczęcia wieczerzy, odświętny strój, dzielenie się opłatkiem i składanie życzeń, palące się świeczki na choince i spożywanie kolacji wigilijnej to czas wyjątkowy i doniosły. Istniała również tradycja stawiania dwóch stołów wigilijnych. Jeden właściwy, na którym leżała kolęda dla Pana Jezusa, drugi zaś (umieszczony na środku) służył do spożywania wieczerzy. Dawniej tylko starsi siedzieli podczas jedzenia, dzieci stały lub klęczały na słomie - "lepiej będą róść" - mówiono. Po wieczerzy śpiewano kolędy. Śpiew kolęd rozciągał się do pasterki, na którą ludzie śpieszyli gromadami. Boże Narodzenie zwyczajem lasowiackim ograniczał się do wyjścia do kościoła (obowiązkowo), przebywania w domu, spożywania pokarmu i śpiewania kolęd. W dzień św. Szczepana trzeba było uporządkować izbę (czego nie wolno było robić w Boże Narodzenie) i oczekiwać na kawalerów po kolędzie. Wówczas dziewczęta musiały się okupić. Tego dnia można było odwiedzać się po domach. Po wysłuchaniu informacji, uczniowie układali kartki, na których umieszczone były tradycje Wigilii oraz przygotowały stół wigilijny - kolędę dla Pana Jezusa. Dzieci obdarowane zostały ciasteczkami.