Maria Mirecka-Loryś Honorowym Obywatelem Stalowej Woli

Jubileusz setnych urodzin obchodziła Maria Mirecka-Loryś, działaczka podziemia narodowego w latach 1939-1945. Uroczysta masz święta poprzedzona wręczeniem tytułu Honorowego Obywatela Miasta Stalowej Woli oraz Medalu Pro Patria odbyła się w kościele w Racławicach 6 lutego.

Rada Miejska w Stalowej Woli nadała tytuł Honorowego Obywatela Miasta Stalowej Woli pani Marii Mireckiej-Loryś.

– Mam olbrzymi zaszczyt w imieniu samorządu i społeczności Miasta Stalowej Woli wręczyć to odznaczenie - honorowe obywatelstwo naszego miasta. Chcielibyśmy bardzo serdecznie podziękować za sąsiedzką miłość działania dla Stalowej Woli, ale przede wszystkim dla Polski. Pani jubileusz przypada w roku nieprzypadkowym - 1050 rocznicy chrztu Polski, kiedy w całej rozciągłości patrzymy na dumną, piękną i heroiczną historię naszej ojczyzny. Dziesiąta część tej wielkiej historii to historia pani życia. Przytoczę słowa, które były zapisane na zbroi husarzy polskich: „Amor patriae nostra lex” – Miłość ojczyzny naszym prawem. Te słowa to prawo, które pani przez całe życie realizowała. Miłość do ojczyny jest dla młodego pokolenia najlepszym wzorem – mówił prezydent Stalowej Woli Lucjusz Nadbereżny.

W uznaniu szczególnych zasług w kultywowaniu pamięci o walce o niepodległość ojczyzny szef Urzędu Do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych uhonorował Medalem Pro Patria panią Marię Loryś. Odznaczenie wręczył minister Jan Józef Kasprzyk.

– W pani osobie skupia się polskie doświadczenie historyczne, zarówno bolesne jak i heroiczne. Dziękujemy za wspaniałe życie i świadectwo, służbę najjaśniejszej Rzeczpospolitej, życie które było świadectwem przywiązania do najważniejszego zawołania, jakie istniało „Bóg, honor, ojczyna”. Chcę podziękować za te 100 lat i prosić o jeszcze. W imieniu rządu RP proszę, aby ta energia i niewzruszona wiara w niepodległość mogła być nadal przedmiotem pani działalności – zaznaczył Jan Józef Kasprzyk. W dowód wdzięczności wręczył pani Marii replikę szabli oficerskiej.

Maria Eleonora Mirecka-Loryś urodziła się 7 lutego 1916 w Ulanowie. Jest siódmym z ośmiorga dzieci Dominika Mireckiego i Pauliny ze Ścisłowskich. Z rodzicami i siedmiorgiem rodzeństwa do piątego roku życia mieszkała w Ulanowie. W 1921 r. rodzina przeniosła się do Racławic koło Niska. Tu, w 1937 r. ukończyła gimnazjum. Po czym studiowała na Wydziale Prawa na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Wstąpiła do Związku Akademickiego Młodzież Wszechpolska.

Po wybuchu wojny zaangażowała się w działalność konspiracyjną. Wiosną 1940 roku została komendantką Narodowej Organizacji Wojskowej Kobiet w powiecie niżańskim, później całego NOWK Okręgu Rzeszowskiego. Równocześnie była kierownikiem sekcji kobiecej w Zarządzie Okręgu Rzeszowskiego SN i kurierką Komendy Głównej NOW. Po scaleniu NOW z AK, awansowana na stopień kapitana, kierowała Wojskową Służbą Kobiet w rzeszowskim Podokręgu Armii Krajowej. Wiosną 1945 roku została Komendantką Główną Narodowego Zjednoczenia Wojskowego Kobiet.

W 1943 r. uczestniczyła w konspiracyjnym odnowieniu ślubów na Jasnej Górze, które w maju 1936 r. podczas pielgrzymki złożyła polska młodzież akademicka. W 36 osobowej grupie młodzieży Maria Mirecka reprezentowała Lwów, a obecny tam Karol Wojtyła Kraków. Po zakończeniu wojny wznowiła studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim. 1 sierpnia 1945 r. została aresztowana w Nisku. Na wolność wyszła 1 września 1945 r., na mocy amnestii. Zagrożona ponownym aresztowaniem, w grudniu 1945 roku opuściła Polskę i z grupą kilkunastu działaczy narodowych dotarła do obozu II Korpusu gen. Władysława Andersa pod Ankoną. Tam poznała swego późniejszego męża, oficera rezerwy, Henryka Lorysia, z którym w październiku 1946 r. wyemigrowała do Anglii.

W styczniu 1952 r. z rodziną wyjechała do USA, najpierw do Toledo w stanie Ohio, a w 1954 r. do Chicago. Tam zaangażowała się w pracę w organizacjach polonijnych. Działała m.in. w Stronnictwie Narodowym, była członkiem ZG Związku Polek w Ameryce oraz Krajowego Zarządu Kongresu Polonii Amerykańskiej. Przez 32 lata była redaktorem „Głosu Polek”, organu Związku Polek w Ameryce. Od lat 70. XX wieku jest zaangażowana w pomoc dla Polaków na dawnych Kresach. W grudniu 1999 r. została wiceprzewodniczącą Rady Naczelnej Stronnictwa Narodowego. Współpracuje z polonijnym radiem w Chicago, dla którego nagrywa cotygodniowe felietony z cyklu „Otwarty mikrofon”.

Jest autorką 2. tomu „Historii Związku Polek w Ameryce” [od 1938 do 1958 roku] i książki „Odszukane w pamięci. Zapiski o rodzinie, pracy, przyjaźni”. W 2014 roku został zrealizowany film dokumentalny o Marii Mireckiej-Loryś pt. „Szkic do życiorysu” w reż. Ewy Szakalickiej.